Nhận biết đặc điểm của rối loạn lưỡng cực II | Safe and Sound
Chứng rối loạn lưỡng cực khiến người bệnh trải qua nhiều cung bậc cảm xúc đối nghịch hưng cảm - trầm cảm khiến người bệnh không thể kiểm soát được. Ở giai đoạn rối loạn lưỡng cực II, các giai đoạn hưng cảm ít dữ dội và giai đoạn trầm cảm kéo dài hơn. Theo thống kê của chuyên gia tâm lý, rối loạn lưỡng cực II thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn.
Nguyễn Thị Hồng Hạnh | Bác sĩ - Viện tâm lý và sức khỏe tinh thần SnS
Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng và Phát triển
1. Giai đoạn hưng cảm nhẹ
A. Chuyên gia tâm lý khuyến cáo, một giai đoạn khác biệt của tâm trạng tăng cao bất thường và liên tục, bành trướng hoặc cáu kỉnh và hoạt động hoặc năng lượng tăng bất thường và liên tục, kéo dài ít nhất 4 ngày liên tiếp và xuất hiện hầu hết trong ngày, gần như mỗi ngày.
B. Theo chuyên gia tâm lý, trong thời gian xáo trộn tâm trạng và tăng năng lượng hoặc hoạt động, 3 (hoặc nhiều hơn) các triệu chứng sau đây (4 nếu tâm trạng dễ bị kích thích) có mặt ở một mức độ đáng kể và thể hiện một sự thay đổi đáng chú ý từ hành vi thông thường:
- Đánh giá cao bản thân.
- Giảm nhu cầu ngủ.
- Nói nhiều hơn hoặc áp lực phải tiếp tục nói chuyện.
- Bay bổng với những ý tưởng hay quan điểm cá nhân, chạy đua theo dòng suy nghĩ.
- Mất tập trung (tức là dễ bị thu hút bởi những kích thích không quan trọng hoặc không liên quan) mà được quan sát thấy.
- Tăng cường hoạt động hướng mục tiêu (như xã hội, công việc, trường học, tình dục,...) hoặc hoạt động không mục đích.
- Tham gia quá mức vào các hoạt động có khả năng gây hậu quả cao.
C. Giai đoạn có liên quan đến một sự thay đổi rõ ràng trong chức năng mà không ảnh hưởng đến cá nhân khi không có triệu chứng.
D. Những người khác có thể quan sát thấy sự thay đổi tâm trạng và chức năng.
E. Chuyên gia tâm lý cho biết, giai đoạn không đủ nghiêm trọng để gây ra sự suy yếu rõ rệt trong hoạt động xã hội hoặc nghề nghiệp hoặc phải nhập viện. Nếu có các đặc điểm của loạn thần bệnh lý thì chẩn đoán giai đoạn hưng cảm.
Ảnh 1: Ở giai đoạn hưng cảm, người bệnh giao tiếp nhiều hơn với mọi người xung quanh
2. Giai đoạn trầm cảm chủ yếu
A. Năm (hoặc nhiều hơn) các triệu chứng sau đây đã xuất hiện trong cùng khoảng thời gian 2 tuần và thể hiện sự thay đổi chức năng so với trước đó; chuyên gia tâm lý khuyến cáo, ít nhất một trong các triệu chứng là (1) tâm trạng chán nản hoặc (2) mất hứng thú hoặc khoái cảm:
- Tâm trạng chán nản hầu hết thời gian trong ngày, gần như mỗi ngày, các biểu hiện được báo cáo chủ quan hoặc quan sát được bởi người khác.
- Giảm đáng kể sự quan tâm hoặc niềm vui trong tất cả, hoặc gần như tất cả, các hoạt động hầu hết trong ngày, gần như mỗi ngày.
- Giảm đáng kể khi không ăn kiêng hoặc tăng cân, hoặc giảm hoặc tăng sự thèm ăn gần như mỗi ngày.
- Mất ngủ hoặc mất ngủ gần như mỗi ngày.
- Tâm thần vận động chậm chạp gần như mỗi ngày.
- Mệt mỏi hoặc mất năng lượng gần như mỗi ngày.
- Cảm giác vô dụng hoặc tội lỗi quá mức (có thể là hoang tưởng) hầu như mỗi ngày (không chỉ đơn thuần là tự trách móc hay mặc cảm về việc bị bệnh).
- Giảm khả năng suy nghĩ hoặc tập trung, hoặc thiếu quyết đoán gần như mỗi ngày.
- Theo chuyên gia tâm lý, bệnh nhân có suy nghĩ thường xuyên về cái chết (không chỉ về nỗi sợ cái chết), ý tưởng tự tử tái diễn mà không có kế hoạch cụ thể, hoặc một nỗ lực tự tử, một kế hoạch cụ thể để tự tử.
B. Các triệu chứng gây ra đau khổ hoặc suy yếu đáng kể về mặt lâm sàng trong các hoạt động xã hội, nghề nghiệp hoặc chức năng quan trọng khác.
C. Không được quy cho các tác động sinh lý của một chất hoặc một tình trạng bệnh khác.
Ảnh 2: Giai đoạn trầm cảm, người bệnh cảm thấy lo lắng trống rỗng
3. Rối loạn lưỡng cực II
- Có ít nhất một giai đoạn hưng cảm nhẹ và ít nhất một giai đoạn trầm cảm.
- Chưa từng có giai đoạn hưng cảm.
- Chuyên gia tâm lý cho biết, sự xuất hiện giai đoạn hưng cảm nhẹ và giai đoạn trầm cảm không được giải thích tốt hơn bởi rối loạn cảm xúc phân liệt, tâm thần phân liệt, rối loạn dạng phân liệt, rối loạn hoang tưởng, hoặc các loại biệt định, không biệt định trong phổ tâm thần phân liệt và rối loạn tâm thần có chứa loạn thần khác.
- Theo chuyên gia tâm lý, các triệu chứng trầm cảm hoặc không thể đoán trước được gây ra bởi sự xen kẽ thường xuyên giữa các giai đoạn trầm cảm và hưng cảm nhẹ gây ra đau khổ hoặc suy giảm đáng kể về mặt lâm sàng trong lĩnh vực xã hội, nghề nghiệp hoặc các chức năng quan trọng khác.
